Het universum van Aukje Koks is idiosyncratisch, het is daarmee ook hermetisch. Haar venster op de wereld is naar binnen toe gesloten. De voorwerpen die Koks onderwerpt aan een vormonderzoek, zien er flets uit. Een bril, een manchette, een stuk touw; het zijn herinneringen die natrillen, echo’s die alsmaar doorgaan. De kunstenaar is druk doende haar wereld te bezweren met rituelen die zowel gebaseerd zijn op handelingen uit het dagelijks leven als op de wijze waarop beeldende kunst tot stand kan komen.
Vibration is everything (foto: GEM)
Aukje Koks’ oeuvre is consistent. Haar gevoel voor conceptuele continuïteit is overweldigend. Haar schilderijen, installaties, objecten, uitstallingen; alles heeft met elkaar te maken. De onderdelen zijn inwisselbaar. Door te knippen in en te plakken op haar schilderijen, of elementen in een andere context te presenteren, lijkt het wel alsof ze voortdurend met één bepaald werk bezig is, eentje die ze steeds weer opnieuw samenstelt, zowel op canvas als daarbuiten. De tentoonstelling in het GEM, Koks tweede museale solo, toont nieuw werk, in de context van ouder werk. Het is in die afweging dat de constatering gedaan moet worden dat Aukje Koks (1977) in de afgelopen zes, zeven jaar jaar voornamelijk bezig lijkt te zijn geweest met het continueren van haar eerder bewezen eigenheid. In haar onderzoek naar de vorm, functionaliteit en de al dan niet metaforische gevoelswaarde van huis-, tuin- en keukenvoorwerpen, speelt Koks bedriegelijk met het idee van een narratief. Maar in wezen wil ze zeggen dat alles verhalend is, van het penseel en de schaar tot en met de muur van het museum – en dat het er niet toe doet. Koks maakt gebruik van een veelvoud aan eerst geschilderde en daarna uit het doek geknipte en op een ander doek geplakte, of aan de muur geprikte afbeeldingen van asperges, neuzen, ogen, portefeuilles, bankbiljetten, bolletjes wol, (zonne)brillen, manchetten en pijpen (niet voor tabakgebruik, hoewel de verwijzing naar Magritte een opgelegde is). Voor Koks is de maakbaarheid van het leven, waar een zelfhulpboekenslogan als Pure Positive Energy aan refereert, een illusie. Haar werk is dat bepaald niet. En hoewel de beschouwer telkens het gevoel krijgt dat Koks werk nooit af komt, is het al gedaan. Het is geschilderd, geknipt, geplakt. Enkel de gedane handeling, het artistieke ritueel resoneert. Dit concept is mooi, helder, universeel.
foto: GEM
Als je je als beschouwer kunt losmaken van de drang om de schijnbaar kunsthistorische referenties te willen duiden (Matthias Weischer, Hanna Höch, Guiseppe Arcimboldo), let er dan eens op hoe knap doorgevoerd Koks kleurgebruik is. Het is alsof ze de emotionele waarde van voorwerpen wil neutraliseren om zodoende tot een ander begrip te kunnen komen. Het maakt niet uit, want alles verdwijnt langzaam maar zeker in traag resonerende schaduwen. Een enkel werk is zo banaal (een schilderijtje achter een heuse Luxaflex; een op de muur geschilderde vorm van een lege lijst) dat een mogelijke driedubbele bodem van betekenis het niet zou kunnen redden van spot en hoon. Maar Koks schaamt zich nergens voor, ze weet precies wat ze doet en met welke opzet. In haar schermerwereld van compositie en groepering, decompositie en hergroepering, is trilling een constante waarde. Vibration is everything, is niet voor niets de veelzeggende titel van een van Koks werken. Zij maakt de trilling zichtbaar.Niet alleen in haar vele schilderijtjes resoneren handelingen en geschreven taal (money is een terugkerend mantra). In haar installatie Where can I leave my coat? It’s windy todayheeft ze metalen kleerhangers opgehangen aan haakjes die in de witte muur zijn geschroefd. Bij sommigen heeft ze een schaduw geschilderd op of vlak naast de echte schaduw van het knaapje. Met de neus erop, valt die echte schaduw op door zijn lichte trilling, veroorzaakt door de luchtcirculatie in de expositieruimte.
Pure Positive Energy van Aukje Koks is te zien t/m 1 mei 2016. www.gem-online.nl
