Leonard Freed staat te boek als een sociaal bewogen en maatschappelijk betrokken fotograaf. Hij stond vooraan bij oorlogen, revoluties en demonstraties. Van de Zesdaagse Oorlog tot de Roemeense revolutie. Maar het omvangrijke retrospectief Leonard Freed: Worldview in het Haagse Fotomuseum toont vooral dat de vorig jaar op 77-jarige leeftijd overleden fotograaf een humanist was.
Florence, Italië, 1958 © Fotomuseum Den Haag / Magnum Photos
Gewone mensen interesseerden hem. Mensen in hun dagelijkse omgeving. Het kon een oorlogssituatie zijn of een feestje, spelende kinderen op straat of politieagenten aan het werk. Freed legde momenten vast die uitdrukken wat het betekent om mens te zijn. In voor- en tegenspoed. Mensen zijn overal anders en toch ook overal weer hetzelfde, heeft de reislustige Freed ooit gezegd. Zijn engagement was nooit opdringerig, Freed was geen fotojournalist. Het ging hem niet om nieuws, maar om iets veel persoonlijkers. Waar Leonard Freed ook was, hij probeerde mensen in hun omstandigheden te doorgronden om zich ermee te kunnen indentificeren. De chronologisch ingerichte tentoonstelling van 165 zwart-wit foto’s toont zijn passie voor fotografie en compassie voor de mens. De in 1929 in Brooklyn, New York in een joods arbeidersgezin geboren Freed wilde eerst schilder worden. Pas in 1953, op reis in Europa, maakte hij zijn eerste foto’s. In 1958 vestigde hij zich in Amsterdam, waar hij tot 1970 zou wonen. Hij publiceerde er zijn eerste boek, Joden van Amsterdam. Hoewel hij zijn joodse wortels zou blijven onderzoeken aan de hand van reizen naar Duitsland en Israel, fotografeerde Freed in Nederland ook arbeiders, kinderen en hippies. Begin jaren zestig maakte hij een beroemd geworden serie over het leven in een zwarte Newyorkse wijk. Spraakmakend was zijn reeks over politie en misdaad. Harde foto’s. Maar evengoed schoot hij luchtige, vrolijke plaatjes van Arabische bruiloften of uitdagende travestieten. Zijn stijl bleef al die jaren onveranderd. Zijn werk wordt gekenmerkt door een levendige wisselwerking tussen licht en donker en een dynamisch gevoel voor beweging. Compositie en kadrering doen intuïtief aan. Zijn vaak grofkorrelige foto’s spreken een universele taal. Van zijn eerste foto’s uit 1953 tot zijn laatste reeks, van zijn kat Diana, uit 2006 toont het retrospectief het wereldbeeld van een man die van alle mensen wilde leren door hen te observeren. Dat zijn ruim vijftig jaar omvattende werk ook een voortdurend veranderende wereld toont, is de extra dimensie die de fotografie van Leonard Freed zo bijzonder maakt.
AD Haagsche Courant
Oktober 2007
Arrestant in een politiewagen, Harlem, New York 1978