Als er één reden gegeven moet worden om Collectie DLD te bezoeken, dan is het om het werk van Daniel Richter te zien.
Toegegeven, het is ook een weldaad om Baselitz, Nolde, Grosz of Immendorf te aanschouwen. Om maar te zwijgen over Kandinsky, Pechstein of Dix. Maar er is één doek van Richter dat niet bekeken maar ondergaan moet worden. Uwe, take the long and winding road biedt een onvergelijkbare ervaring. Zien is geloven. Geloven in de tijdloze scheppende kracht van individuele expressie én geloven in de toekomst van de schilderkunst. Uwe, take the long and winding road is een ontzagwekkend groot (250 bij 280 cm) olieverfschilderij vol grote en kleine verhalen, verwijzingen naar en citaten uit de Duitse geschiedenis. Met een postapocalyptische sfeer die zowel angstaanjagend als betoverend is. Daniel Richter (1962) gebruikt contrastrijke technieken en een magistraal kleurgebruik waarmee hij weergaloos met licht speelt. Het doek werd vorig jaar gemaakt en aangekocht door het Haagse Gemeentemuseum dat het nu toont in een expositie die een selectie biedt uit de collectie moderne Duitse kunst vanaf 1900.
Met schilderijen, grafiek, sculptuur en fotografie geeft Collectie DLD een prachtig overzicht uit eigen verzameling van ruim een eeuw Duitse kunst. Van de opkomst van het expressionisme uit het begin van de twintigste eeuw via het naoorlogse neo-expressionisme tot de actuele kunst. Wat dat laatste betreft kan gesteld worden dat de Duitse beeldende kunst springlevend is. Zoals blijkt uit het werk van Richter, David Schnell en Sebastian Gögel, allen vertegenwoordigers van de Neue Leipziger Schule, die kracht en passie maar ook kritiek en humor uitstralen. De gefotografeerde zelfportretten van Thorsten Brinkmann getuigen van zelfspot. Brinkmann plaatst zijn foto’s in een speciaal voor Collectie DLD gemaakte installatie bestaande uit gevonden voorwerpen en ready-mades (tapijten, vazen), gebruiksvoorwerpen afgedankt door de vluchtige consumptiemaatschappij. Brinkmann deelt een zaal met Anton Henning die zijn voorliefde voor interieurontwerp in zijn schilderijen manifesteert. Zijn werk vormt een intrigerend contrast met dat van Brinkmann en zo heeft conservator Doede Hardeman voor wel meer interessante juxtaposities gekozen bij de indeling van de tentoonstelling. Hardeman zet generaties, thema’s en technieken naast en tegenover elkaar om zodoende niet alleen invloeden en verwantschappen maar ook de aard van de Duitse moderne kunst te duiden. De collectie van het Gemeentemuseum is weliswaar groot en veelomvattend, maar hiaten zijn onvermijdelijk. De expositie bevat geen werk van Beuys of Kiefer. Maar Hardeman schenkt wel aandacht aan niet-Duitse kunstenaars die toch onlosmakelijk verbonden zijn aan de ontwikkeling van kunst in Duitsland. De Zwitser Paul Klee en de Rus Wassily Kandinsky zijn de meest tot de verbeelding sprekende voorbeelden. Zij maakten voor de Eerste Wereldoorlog deel uit van de invloedrijke expressionistische groep Der Blaue Reiter. Een welkom weerzien is The Hague Paintings van Günther Förg. Een monumentale twaalfdelige monochrome schildering op lood die in 1988 in opdracht van het Gemeentemuseum werd gemaakt. Förgs minimalisme lijkt te refereren aan het abstract expressonisme van Rothko en Newman, maar The Hague Paintings is vooral geïnspireerd op de architectuur en traditie van het Gemeentemuseum.
Collectie DLD: hoogtepunten uit de collectie moderne Duitse kunst vanaf 1900. Tot en met 12 augustus. Gemeentemuseum Den Haag. www.gemeentemuseum.nl
AD Haagsche Courant
April 2007