Een van de grootste mysteries van de westerse wereld en het christendom, is dat van de heilige graal. Volgens sommige geleerden is de graal de beker waaruit Jezus dronk tijdens het laatste avondmaal, volgens andere werd het bloed van Jezus in de kelk opgevangen tijdens de kruisiging, maar weer andere menen dat de graal een magische steen is die uit de hemel is komen vallen.
[img_assist|nid=276|title=Foto © Robert van Stuyvenberg|desc=|link=none|align=none|width=600|height=406]
Beeldend kunstenaar Leonoor Vader (29) heeft wel iets met dit soort raadsels, maar voor haar is een mogelijke oplossing van een mysterie, zoals dat van de graal, volkomen onbelangrijk. “Als de graal gevonden wordt, is de lol er van af. Het is alleen interessant omdat het een mysterie is”, zegt de beeldhouwer die dit jaar twee prijzen kreeg van de Haagse kunstenaarsvereniging Arti et Industriae. Behalve het Estafettestokje, de aanmoedigingsprijs voor kunstenaars onder de dertig jaar, ontving zij de Theo van der Nahmerprijs voor haar series Churchend en Driehuizen. Een paar dagen voor de feestelijke uitreiking studeerde Vader af van de prestigieuze Slade School of Fine Art in Londen. “Slade heeft een geweldige reputatie en de opleiding is net iets meer dan in Nederland. De school, waar ik een masters-opleiding gevolgd heb, is onderdeel van het University College Londen”, zegt Leonoor Vader die voorlopig in de Engelse hoofdstad wil blijven. “Er wordt in Engeland sneller geïnvesteerd in jonge kunstenaars terwijl je je in Nederland eerst moet bewijzen. Het klimaat voor jonge kunstenaars is in Engeland beter.”
Met de prijzen van Arti et Industriae, waar Vader sinds 1997 werkend lid is, zegt ze erg blij te zijn. “Het is erkenning voor mijn werk, een hele eer. Ik zie het als bekroning op de tentoonstelling die ik hier vorig jaar september georganiseerd heb met vijftien afgestuurde kunstenaars van Slade.” Leonoor Vader is beeldhouwer, maar ze maakt ook tweedimensionaal werk zoals foto’s en tekeningen. Niet zelden is het tweedimensionale werk verbonden met haar sculpturen. Vader heeft een voorkeur voor elementen uit de geometrie en de wetenschap, en al naar gelang haar invalshoeken maakt ze voor haar beeldhouwwerken gebruik van ongebruikelijke materialen als bijenwas, perkament of leer. Ze maakt doorgaans werk dat deel uitmaakt een bepaalde serie, waarbij ze zich laat inspireren door landkaarten en geometrie, zoals in de door Arti et Industriae bekroonde serie Driehuizen. “Ik ontdekte op de kaart van Nederland drie dorpjes die Driehuizen heten en heel toevallig liggen die precies in een rechte lijn van noord naar zuid. Ik heb die dorpjes bezocht en heb er foto’s gemaakt en naar aanleiding daarvan heb ik drie beelden gemaakt.
Een ander voorbeeld is de serie ‘Churchend’, gebaseerd op vijf kerken in Engeland die precies in een driehoek staan. Dat kan toeval zijn, maar misschien ook niet. Voor de beelden ben ik uitgegaan van de gotische ramen aan de achterkant van die kerken, de afmetingen van de krommingen van de ramen en de driehoek. Een van de sculpturen is van bijenwas omdat bij een van die kerken een imker in de buurt was. Voor een ander beeld heb ik perkament van dierenhuid gebruikt omdat een van die kerken al zestig jaar niet meer in gebruik was en er overal dode konijnen lagen”.
Uitgaande van toevallige ontdekkingen op landkaarten en gebruikmakend van materialen waarmee ze de locaties associeert, gaat Leonoor Vader uit van het idee dat een beeld zichzelf maakt. “Vanwaar mijn interesse in landkaarten? Dat is mijn tic, mijn ding. Dat is voor mij een reden om een beeld te maken. Ik kan niet zomaar met iets beginnen of een schetsje maken”, zegt de beeldhouwer voor wie de ontdekkingsreis belangrijker lijkt dan het uiteindelijke resultaat. Voor de serie abstracte tekeningen die bij Arti et Industriae te zien zijn, maakte ze gebruik van een machine die reageerbuisjes schudt. Met verschillende pennen en potloden ontstond zo een serie tekeningen die bij toeval gestalte kregen.
Het werk van Leonoor Vader is een ontdekkingsreis die op verschillende niveaus werkt. Ze zegt geïnteresseerd te zijn in mysteries, zoals de gesuggereerde relatie tussen de piramides in Egypte en astrologie. “Zo zijn er in Frankrijk vijf kerken die in een bepaalde vijfhoek staan en die vijfhoek schijnt te maken te hebben met de Tempeliers, de graal en het graf van Jezus. Ik verslind boeken over dat soort zaken en moet altijd erg lachen om de verbindingen die deze schrijvers leggen. In mijn werk ga ik wel in op dat soort connecties, maar ik geef er geen betekenis aan. Ik zal ook niet iets gaan maken naar aanleiding van die vijf kerken in Frankrijk, want dat heeft iemand anders al ontdekt. Ik wil mijn eigen ontdekkingen doen, ik ben op zoek naar mijn graal, maar het gaat om het zoeken en niet om het vinden”.
Haagsche Courant, januari 2001.