Julian Schnabel werd eerst beroemd als schilder en daarna als cineast. Nu maakt hij opnieuw furore als fotograaf. Het Fotomusem exposeert zijn polaroids.
Julian Schnabel – Untitled (Mickey Rourke) 2008
Foto’s maken met Polaroid, de handige directklaarcamera, is hipper dan ooit. In haar onwaarschijnlijke rol als creatief directeur van het Amerikaanse bedrijf heeft superster Lady Gaga begin dit jaar een door haar ontworpen nieuwe lijn producten gepresenteerd. De Amerikaanse kunstenaar Julian Schnabel zal geen boodschap hebben aan nieuwe snufjes. Hij hanteert een ruim dertig jaar oude, handgemaakte Polaroid-camera met de omvang van een middelgrote koelkast. De instantfoto’s die daar uitkomen zijn 50 bij 60 centimeter.
Schnabel (1951) maakte in de jaren tachtig van de vorige eeuw naam als neo-expressionistische schilder. Daarna stortte deze renaissanceman zich al even succesvol op het medium film (vier Oscar-nominaties voor zijn laatste film, The Diving Bell and the Butterfly) en nu laat hij zich als fotograaf bewonderen. Schnabel is niet de eerste kunstenaar die met polaroid experimeneert. David Hockney, Robert Rauschenberg en Andy Warhol gingen hem voor. Schnabel zet echter wel heel knap het directklaar- procédé naar zijn hand. Hij fotografeert zoals hij schildert; met een onstilbare honger naar de verovering van een moment, een beeld waarin licht en schaduw een magische eenheid van emotie, mysterie en esthetiek vormen.
Hij kiest de meeste van zijn onderwerpen dicht bij huis. De portretten van familie en vrienden, in zwart-wit en sepia, zijn het mooist. Een halfnaakte Mickey Rourke, leunend tegen een muur, in een spanningsvolle pose ergens tussen stoer en kwestbaar. Of een andere filmacteur, Christopher Walken, schijnbaar in gedachten verzonken. Schnabel gaat uit van de puurheid van de polaroid, want eenmaal geschoten kan een foto niet veranderd worden in een donkere kamer of met de digitale foefjes van photshop. Incidenteel, zoals in zijn landschappen, die een opmerkelijke gelijkenis vertonen met die van Sally Mann, bewerkt hij een foto met inkt.
In de foto’s die Schnabel maakte in zijn woning en ateliers kunnen we zijn schilderijen en sculpturen zien in een informele, intieme context die zijn werk aan zijn dagelijks leven koppelt. Intrigerend is de serie ‘Crazy people’. Het betreft polaroids die hij maakte van foto’s die eind negentiende eeuw gemaakt zijn van geesteszieken. Vooral met deze reeks toont Schnabel wat voor hem het wezen van zijn fotografie is; het verleden tot het heden transformeren.
Fotomuseum, Den Haag: Polaroids van Julian Schnabel. T/m 27 maart. www.fotomuseumdenhaag.nl
AD Haagsche Courant, januari 2011.