Helen Walsh: “Cocaine maakte mij roekeloos”. (2004)

“Van een jonge debuterende schrijver wordt een bepaalde mate van autobiografische authenticiteit verwacht. Als Brass was geschreven door een 60-jarige professor, waren de reacties lang niet zo heftig geweest en zou het boek niet zo goed hebben verkocht”, zegt schrijfster Helen Walsh.

Brass veroorzaakte dit jaar een sensatie in de Engelse literaire wereld. De rauwe maar poëtische roman over het door drank, drugs en seks gedomineerde leven van de 19-jarige studente Millie lijkt onlosmakelijk verbonden met de tienerjaren van de schrijfster. De nu 27-jarige Walsh was ooit een roekeloze en losbandige xtc slikkende en cocaïne snuivende puber. Na een aanvaring in het criminele milieu van Liverpool vertrok ze op haar zestiende naar Barcelona om er werk te vinden als tussenpersoon voor travestiehoeren en hun klanten. Een jaar later keerde ze terug naar Engeland, op zoek naar een normaal bestaan. Hoewel ze met succes een studie sociologie volbracht, bleef zij haar dagen doorbrengen in een roes van drank en drugs. Depressies en suïcidaal gedrag waren het gevolg. Het keerpunt kwam toen zij Brass begon te schrijven. “Dat werkte zuiverend. Toen het boek af was, nog voordat ik een uitgever had gevonden, veranderde mijn leven. Ik voelde me bevrijd van mijn verleden, van de afwijkende wereld waarin ik had geleefd. De drang tot zelfdestructie was verdwenen. Het is nu wel wat verontrustend te moeten constateren dat mijn leven saai is geworden”, lacht Walsh.
Voor haar antiheldin Millie – een verknipt kindvrouwtje waar je als lezer doodmoe van wordt, maar waar je ook van gaat houden – is het leven allesbehalve saai. Het lijkt alle dagen feest totdat ze zich realiseert dat haar kicks dwangmatig worden. Haar strooptochten door nachtelijk Liverpool eindigen steeds vaker in paniekaanvallen.

Brass (Liverpools dialect voor hoeren) is een meeslepend hedendaags coming of age-verhaal. Voor Millie is het eind van een tijdperk aangebroken. “Millie wordt volwassen. Haar verhaal is een metafoor voor het mijne”, weet Walsh. Haar proza is een snel zappende, poëtische samensmelting van niet zelden fonetisch weergeven slang en trendy taal. Het in de eerste persoon geschreven boek wisselt koortsachtige gebeurtenissen af met rusteloze overdenkingen. Brass is het verhaal van Millie’s intense vriendschap met de negen jaar oudere fabrieksarbeider Jamie. Zijn milieu lijkt Millie alles te bieden wat de academische wereld van haar gescheiden ouders ontbeert. Maar door excessief gebruik van drank en drugs krijgt Millie een vervormde kijk op de wereld. Die uit zich in seksueel afwijkend gedrag. Ze is gefascineerd door de prostituees in de straten van haar geliefde Liverpool. Ze ziet vrouwen als objecten. Millie zegt: ‘Ik zag mezelf echter nooit als object. Ik identificeerde me niet met de vrouwen die ik objectiveerde, maar ook niet met de mannen waardoor ze geobjectiveerd werden. Ik zag mezelf als iets heel anders, als een soort seksverslaafde, geslachtloze freak.’ Opgefokt door alcohol en cocaïne zoekt ze keer op keer naar anonieme seks met vrouwen. Goedschiks dan wel kwaadschiks. Shockerend is de wijze waarop ze een stomdronken, hulpeloos schoolmeisje verkracht op het gehandicaptentoilet van een discotheek. “Millie is een roofdier. Zij heeft een mannelijke houding ten opzichte van seks. Ze meent er recht op te hebben en denkt dat alles te koop is. Millie is een product van de consumptiemaatschappij waarin we leven. Er zijn veel factoren die bijdragen aan haar gedrag. Drugs spelen een grote rol. Ik denk dat drugs op een onbewuste manier dingen naar boven halen die altijd al sluimerend hebben bestaan. Cocaïne maakte mij destijds roekeloos. Ik ging de dingen waarover ik fantaseerde als ik nuchter was ook echt doen.”

Helen Walsh denkt niet dat lezers geshockeerd zullen zijn door de drugs en seks in Brass. “Op dat gebied heeft Irvine Welsh alle barrières doorbroken met Trainspotting. Dat Brass met Trainspotting wordt vergeleken, vind ik een luie veronderstelling. Maar tegelijkertijd voel ik me gevleid. Trainspotting vond ik heel meeslepend als tiener, niet in de laatste plaats omdat ik in een vergelijkbare wereld leefde.”
Brass is een verkenning van vrouwelijke seksualiteit, een zoektocht naar seksuele identiteit, maar ook een verhandeling over het leven in Liverpool.”Veel feministen hebben kritiek op Brass. Ze vinden Millie’s seksualiteit niet geloofwaardig. Ze beschouwen mij als een verrader, omdat ik een misogyn en seksistisch personage zou hebben bedacht dat alle duistere kanten van mannelijkheid belichaamt. Ik zie dat anders. Ik beschouw seksualiteit en geslacht nu eenmaal niet als vastomlijnde begrippen. Maar Brass is echter net zo goed een boek over seksualiteit als over iemands liefde voor een stad. Brass zou in geen andere stad gesitueerd kunnen zijn. Het is een Liverpool-roman.”

Haagsche Courant, november 2004 t.g.v. Crossing Border.

PS. In 2008 publiceerde Helen Walsh haar tweede roman, getiteld Once Upon A Time In England.