Als het Michael Kirkhams bedoeling zou zijn om te shockeren, dan zouden zijn schilderijen niet in het Haags Gemeentemuseum te zien zijn. De Engelse, in Berlijn woonachtige kunstenaar haalt zijn schouders op. “What’s the point? Te willen shockeren is zo passé.”
Michael Kirkham: Woman In Living Room, 2004, Gemeentemuseum Den Haag
Toch zijn er mensen die geshockeerd raken bij het zien van zijn werk. Met name door de schilderijen waarin jonge vrouwen in schijnbaar seksueel expliciete poses zijn afgebeeld. Niet dat Michael Kirkham pornografisch getinte schilderijen maakt. Verre van dat. De figuren lijken volkomen lusteloos, op het apathische af. Een lege oogopslag. Spleen. Melancholie. Dode zielen zijn het, de meisjes- en ook jongens – van Kirkham. Ze verblijven in kale interieurs of op desolate locaties. In Television #5 zit een half ontklede jongen op de grond, leunend tegen een bank. Hij staart naar een televisie, die buiten het beeld blijft maar die hem in een spookachtig, eenzaam licht zet. In The wasteground zien we een jongen en een meisje op een vieze matras in een grauw en kaal landschap. Er is een suggestie van orale seks met een religieuze ondertoon. Alsof de jongen nieuw leven wordt ingeblazen na een kruisafname. Een welhaast goddelijk licht, met een ironische knipoog naar 17e eeuwse schilderkunst, schijnt op het duo. Maar wat shockeert is niet dat sommige poses aan erotische foto’s doen denken. “Nee, het is het feit dat het schilderijen zijn. Dat maakt het persoonlijker en fysieker omdat de beelden uit mij voortkomen. Als het foto’s waren, zou er geen poëzie in zitten, de prachtige melancholie zou ontbreken.”
Michael Kirkham (Blackpool, 1971) groeide op met de muziek van Joy Division en The Smiths. De soundtrack van de doemgeneratie van de jaren tachtig. De figuren in zijn fascinerende olieverfschilderijen lijken een jongere generatie te vertegenwoordigen. De huidige generatie adolescenten die murw geslagen wordt door manipulerende massamedia die de westerse maatschappij seksualiseert. “Seks is volkomen banaal geworden. Het lijkt wel of jonge mensen hierdoor een gevoel voor empathie missen.” Voorzichtig stelt Kirkham dat hij alleen op een onbewuste wijze met dit thema bezig is. “Maar er is een passiviteit in mijn figuren die confronterend is. Dat interesseert me. Ik geef echter geen uiteenzetting over de maatschappij. De beelden komen intuïtief tot stand, ze refereren aan dingen die ik ergens gezien heb.” Zoals de archetypische pose van een meisje op de motorkap van een auto in Parkplatz. “Het is een parodie op het soort fotografie dat iedereen kent”, zegt Kirkham die toegeeft dat ironie een rol speelt in zijn werk. Het opmerkelijke aan Parkplatz is vooral dat het geschilderd is als was het een fotonegatief. Met pikzwarte ogen en met schaduwen die licht geven. Voor The origin Of The World paste hij dezelfde techniek toe voor het uitdagende uitgebeelde, naakte onderlichaam van een vrouw. Licht schijnt uit de vagina, een even fascinerend als verontrustend beeld. “Het is niet exact als een fotonegatief, ik speel met het principe en kan meer met kleur experimenteren. Als schilder kan ik zodoende meer los komen.”
PASPOORT
Naam: Michael Kirkham.
Geboren: Blackpool, Engeland, 1971.
Opleiding: Glasgow School Of Art (1990 – 1994) en De Ateliers in Amsterdam (1994 – 1996). Na zijn afstuderen woonde en werkte hij drie jaar in Brussel. In 2002 vestigde hij zich in Berlijn.
Loopbaan: Kirkham exposeerde sinds 1994 in galleries in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Italië. Zijn tentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum is zijn eerste museumsolo.
AD Haagsche Courant
Juli 2007