Het Amerikaanse opinieweekblad Newsweek heeft deze week een opmerkelijk bericht over een inval van de geheime dienst bij een bedrijf in computerspelletjes. Een nieuw software-programma genaamd Cyberpunk zou tot computermisdaad aanzetten. Hackers zouden door dit spelletje op het idee komen om via de computer bij bedrijven in te breken. Staatsgevaarlijk, meenden het departement van justitie en de FBI.
Het Amerikaanse opinieweekblad Newsweek heeft deze week een opmerkelijk bericht over een inval van de geheime dienst bij een bedrijf in computerspelletjes. Een nieuw software-programma genaamd Cyberpunk zou tot computermisdaad aanzetten. Hackers zouden door dit spelletje op het idee komen om via de computer bij bedrijven in te breken. Staatsgevaarlijk, meenden het departement van justitie en de FBI.
“Ik zie het niet gebeuren dat hackers de republiek op de knieën krijgen”, zegt sciencefictionschrijver Bruce Sterling. De naam van het spelletje verwijst naar het sf-genre ‘cyberpunk’, waar William Gibson de geestelijke vader van is. Gibson en Sterling geven vanavond in het kader van het Image & Sound Festival een presentatie over dit genre, dat beïnvloed is door en invloed heeft op recente ontwikkelingen als interactieve televisie en artificiële intelligentie. In cyberspace speuren computercowboys naar geheime data van machtige multinationals en bevechten zij hologrammen en kunstmatige intelligenties. Cyberspace is de matrix-ruimte in een computer, waar hackers met microchips in de hersenen rondlopen en geheime agentes spiegellenzen hebben in plaats van ogen en uitklapbare scheermesjes onder de nagels dragen. Neuromancer (1984) van de Amerikaan William Gibson was de eerste roman waarin een toekomstbeeld werd geschetst met cybernetica, biotechniek, virtuele realiteiten, DNA-experimenten en designerdrugs die de wereld drastisch zullen veranderen. Een toekomstvisie die al gedeeltelijk heden is geworden. Het door Gibson en Sterling (auteur van onder meer Shismatrix) gepioneerde genre werd ‘cyberpunk’ genoemd en in de jaren tachtig werden ook sf-schrijvers als Tom Maddox, Greg Bear en Lewis Shiner tot deze beweging gerekend.
Gibson en Sterling beamen dat de oorsprong van het genre deels te vinden is in het werk van meer serieus genomen schrijvers als J.G. Ballard, William S. Burroughs en Thomas Pynchon. “Met name Burroughs is voor mij een soort literaire voorvader. Als ik zijn werk niet gelezen had was ik nooit schrijver geworden”, zegt Gibson. “De wereld die ik beschrijf staat niet zover af van het heden en ik denk dat dat komt omdat ik uitga van het nu en niet geïnteresseerd ben in toekomstvoorspellingen.” Hij krijgt zijn ideeën door te praten met softwareprogrammeurs en hackers. Daarnaast heeft Gibson het over wat hij noemt ‘onzichtbare literatuur’, een term die hij aan Ballard ontleend heeft. “Ik lees veel reclameteksten voor de handel en industrie. Van die esoterische onbegrijpelijke teksten over nieuwe producten en uitvindingen. Over de nieuwe technologische ontwikkelingen ben ik wat pessimistisch, terwijl de mensen die zich bezighouden met het ontwikkelen van ‘virtuele realiteit’-systemen (in voorgaande Image & Sound Festivals aan de orde geweest met presentaties van NASA’s Ames Research Centre – EQ) er welhaast evangelistisch over spreken. Technologie is natuurlijk objectief, maar kan misbruikt worden.” Het onvolprezen Neuromancer (Zenuwmagiër in de Nederlandse vertaling) was na een aantal korte verhalen de sleutelroman voor de cyberpunk-beweging. Hoewel niet zo bedoeld, voltooide Gibson met Count Zero en Mona Lisa Overdrive een trilogie. Met Neuromancer sleepte hij alle belangrijke sf-prijzen in de wacht en Hollywood lijfde het fenomeen in om het scenario te schrijven voor Alien III.
“Ik heb geen idee of mijn verhaal gebruikt zal worden. Er zijn meer schrijvers voor die film benaderd. Wel zijn er verschillende plannen om mijn boeken te verfilmen. Tri-Star wil Neuromancer doen met regisseur Chuck Russell, de producenten van de Rambo-films willen het korte verhaal Burning Chrome verfilmen. Maar het interessantste project is de verfilming van Johnny Mnemonic door beeldend kunstenaar Robert Longo.”
Image & Sound is voor Gibson uit het Canadese Vancouver en de in Texas woonachtige Sterling een ideale gelegenheid om de laatste wijzigingen aan te brengen in hun gezamenlijke roman The Difference Engine, die eind dit jaar verschijnt. Hierin staat de 19de-eeuwse Britse mathematicus Charles Babbage centraal. “Ik ben benieuwd hoe het publiek zal reageren, want het staat wat los van het cyberpunk-genre”, zegt Sterling over het boek dat de opkomst van de industriële revolutie behandelt. “Babbage ontwierp een door stoom gegenereerde computer die echter nooit gebouwd is, hoewel die machine wel gewerkt zou hebben. Wij willen laten zien hoe de geschiedenis een andere wending had gekregen als Babbage zijn plannen had kunnen uitvoeren.”
Haagsche Courant, april 1990