“Mijn werk is hartstikke vrouwelijk”, zegt de Finse Piia Ollikka fier. “In Finland zijn vrouwen meer gelijk aan mannen dan in Nederland. Jullie Hollanders zijn nog een beetje achterlijk!”
Foto © Robert van Stuyvenberg
De expositie Inside Models loopt parallel aan het thema Role Models van de beeldententoonstelling Den Haag Sculptuur. Terwijl Role Models het beeld van de vrouw in de 20ste eeuw centraal stelt, gaat de tentoonstelling bij Galerie Maurits van de Laar in op het innerlijke beeld van waaruit de kunstenaar schept. De Finse Piia Maria Ollikka won vorig jaar de jury- en publieksprijs van Den Haag Sculptuur. De installatie die zij bij Maurits van de Laar presenteert is inhoudelijk gerelateerd aan de sculptuur waarmee zij vorig jaar naam maakte, zoals al haar werk het vrouwelijke en het zinnelijke onderzoekt. Piia Ollikka (1975) is een enthousiaste artistieke duizendpoot die ook videoinstallaties maakt, performances doet en samenwerkt met kunstenaars uit andere disciplines.
In de witte, ruimtelijke installatie, die sereen en meditatief aanvoelt en qua sfeer ingaat op lichamelijke en geestelijke verhoudingen, vertelt Ollikka wat er precies te zien is.
“Het eerste wat opvalt is een lappenpop die net te groot is voor een kind om mee te spelen. Het formaat van de pop doet de vraag oproepen voor wie die is. De pop is gedeeltelijk kapot. Een aantal van de onderdelen is te groot. Eén arm en één been hebben menselijke formaten. Ze zijn losgerukt van de pop. De arm hangt los in de ruimte, het been aan een witte wand. Ze zijn verbonden met de pop door een ader waardoor een witte vloeistof loopt. Het totaalbeeld is er een van een kunstmatige situatie waarin iets levensloos toch in leven gehouden wordt. De vloeistof die door de aderen loopt is echter geen bloed. Of toch wel”, zegt Ollikka raadselachtig. “Misschien is het een spelletje.”
De vloeistof die door de ader loopt en de verschillende ledematen met elkaar verbindt is echter wel van levensbelang. Toch zien we een pop, een stuk speelgoed dat alles behalve van vlees en bloed is. “Het is een heel verwarrend en tegenstrijdig beeld. Het gaat over iets wat niet mogelijk is. De pop is hier een symbool voor een spel, want kleine meisjes spelen met poppen. In hun spel komt de pop tot leven, ze praten ermee.”
Ollikka’s installatie verbeeldt een pop van een volwassen vrouw. De pop is een projectie van een innerlijke beleving. Het beeld roept de associatie op van een vrouw die zich niet compleet voelt, of ervaart dat ze beschadigd is. “Dat zou je erin kunnen zien, maar ik vertel nooit precies waar mijn werk overgaat. Misschien gaat het over een groeiproces en is die vrouw te oud om nog met poppen te spelen”, geeft Ollikka aan.
Met de keuze voor wit materiaal en het feit dat de installatie afgezet wordt tegen een witte wand creëert ze een sfeer van puurheid. “Niet besmet door de menselijke zonde, zou je kunnen zeggen. Met het wit wil ik benadrukken dat het geen echte persoon is, maar een pop.”
Hoewel ze van mening is dat er een bepaalde lijn door haar werk loopt, wil ze niets weten van een conceptuele continuïteit. “Ik wil bepaalde ideeën niet thematisch herhalen. Ik maak juist heel gevarieerd werk. Inhoudelijk gaat het mij altijd om de mens, zowel letterlijk als figuurlijk. Daarbij houd ik mij voornamelijk met het lichaam en met lichamelijkheid bezig. Het gaat over gevoelens en emoties die je zowel in je lichaam voelt als in je geestelijk leven. Ik ben bijvoorbeeld geïnteresseerd in yoga en de Indiase chakra-traditie, want wat je lichaam vertelt, zegt iets over je geestelijke staat. Ik vind het heel belangrijk dat mensen zich bewust zijn van hun lichaam. In onze huidige maatschappij zijn we veel met tekst bezig, je moet alles kunnen verwoorden. Ik maak kunst omdat ik juist niet alles wil verwoorden. Beelden kunnen ons vaak op een andere manier iets zeggen. Zo ook het lichaam.”
Dat Piia Ollikka met dansers en choreografen samenwerkt mag niet verwonderlijk zijn. Het lichamelijke is een terugkerend gegeven in haar werk. Recentelijk deed zij een aantal straatperformances in het centrum van Den Haag met choreograaf Dylan Newcomb.
Kunst in de openbare ruimte spreekt haar overigens toch sterk aan. Dat haar werk vorig jaar was te zien in het kader van Den Haag Sculptuur, was een geweldige ervaring voor de jonge kunstenaar. “In de openbare ruimte krijg je reacties van mensen die doorgaans weinig kunst zien. Die reacties zijn meestal directer. Mensen kijken er onbevangen naar, als kinderen.” Dat men haar werk wel eens aanmerkt als ‘vrouwenkunst’ vindt Ollikka geen bezwaar. “Het is hartstikke vrouwelijk”, zegt Ollikka die zes jaar geleden uit Finland naar Den Haag kwam om te gaan studeren aan de Koninklijke Academie. “In Finland zijn vrouwen overigens meer gelijk aan mannen dan in Nederland. Jullie Nederlanders zijn nog een beetje achterlijk”, zegt ze uitdagend. “Maar het kunstklimaat in Nederland is beter, er gebeurt hier veel meer. Ik voel me hier vrij om te doen wat wil.”
Haagsche Courant, juli 2003