Goed kijken. Anders mis je het. Het gebeurt in een fractie van een seconde. Een trilling van de mondhoek. Een zenuwtrekje van een wenkbrauw. En dan is het gezicht weer onbeweeglijk. Emotieloos. Afstandelijk. Met ogen die niets prijsgeven. Wat blijft is een ondragelijke onderhuidse spanning.
Foto © Robert van Stuyvenberg
Filmactrice Isabelle Huppert in haar element. Huppert als jonge, verlegen kapster onder psychologische druk in La dentellière, de film waarmee zij in 1977 naam maakte. Of de Franse actrice een kwart eeuw later als masochistische pianolerares in La pianiste. Isabelle Huppert beheerst de verbeelding van de psyche tot in de puntjes, met de kleinste gebaren. In meer dan zestig rollen was zij al te zien en niet zelden speelde zij vrouwen die onder een enorme psychologische druk staan, in films van nagenoeg alle grote naoorlogse Franse en Europese cineasten. Van Chabrol to Godard, van Haneke tot Schroeter.
Met zeventien titels wijdt Filmhuis Den Haag een indrukwekkend retrospectief aan de onvergelijkbare Huppert (1953). Een retrospectief dat wel moet beginnen met La dentellière, Hupperts eerste hoofdrol. Het is een onvergetelijke rol die zij speelde in Claude Goretta’s film die deels een zedenschets is van het Frankrijk van de vroege jaren zeventig van de vorige eeuw. Een periode waarin de invloed van de Parijse studentenopstand van 1968 nog nadreunt in de provincie. Een kleurloze negentienjarige leerlingkapster, bijgenaamd Pomme, gaat met haar bazin, een aanstellerig type dat modieus zonder BH door het leven gaat, op vakantie naar een saai kustplaatsje. Daar ontmoet zij een literatuurstudent. Zij kruipt uit haar schulp. Er ontstaat een romance. De twee gaan samenwonen, maar de druk van haar vriend om haar omstandigheden te verbeteren werkt averechts. Hupperts naturelle, afstandelijke en gecontroleerde spel in La dentiellere is ontzagwekkend. In deze rol ligt de grondslag voor haar imponerende carrière waarvan het retrospectief Hommage à Isabelle Huppert getuigt met ondermeer Madame Bovary (Claude Chabrol), Loulou (Maurice Pialat) en 8 Femmes (Francois Ozon). In laatstgenoemde film komt Hupperts nauwelijks gebruikte talent voor komedie naar voren, hoewel ze in deze verrukkelijke ensemble-film wel weer een gefrustreerde vrouw speelt. Haar zwaarste rol speelde zij in La pianiste (2001), Michael Haneke’s omstreden verfilming van de al even betwiste roman van Elfriede Jelinek. Hupperts stelling dat het abnormale zo normaal mogelijk gespeeld moet worden krijgt optimaal gestalte in dit psychologische drama over een vrouw met een dubbelleven vol tegenstrijdige verlangens.
AD Haagsche Courant
Mei 2007