De Tex-Mex traditie van de familie Jimenez (1989)

“Het zit in de familie”, lacht Leonardo ‘Flaco’ Jimenez (50) over zijn muziek. “Na mijn grootvader, mijn vader, mijn broer en ik, nu ook mijn zoon. Wij hebben de accordeonnoten in ons bloed.”

Foto © Michel Linssen

“Het zit in de familie”, lacht Leonardo ‘Flaco’ Jimenez (50) over zijn muziek. “Na mijn grootvader, mijn vader, mijn broer en ik, nu ook mijn zoon. Wij hebben de accordeonnoten in ons bloed.”

Foto © Michel Linssen

Flaco Jimenez is de meest vooraanstaande vertolker van de vrolijke Tex-Mex. De invloed van deze muziek op de pop reikt van Ry Cooder tot Los Lobos en de Pogues. Vorig jaar was de accordeonist hier nog te zien met de band van Ry Cooder, nu is hij met zijn eigen conjunto (groep) gekomen voor een paar concerten.
De vraag naar niet-westerse (pop)muziek neemt momenteel een opmerkelijke vlucht. Terwijl de bakken ‘wereldmuziek’ bij de platenwinkels steeds voller worden, begint ook het aanbod op onze podia te groeien. Een blik in de agenda van de laatste weken levert namen op als Abdel Aziz El Mubarak (Soedan), Trio Bulgarka (Bulgarije), Four Brothers (Zimbabwe) en Cheb Khaled (Algerije). Toch beperkt de muziek van de nieuwe populaire Afrikaanse stijlen als rai en taarab zich in zekere mate tot een samengaan van authentieke volksmuziek en invloeden uit de westerse pop (van het gebruik van westerse elektronische instrumenten tot het regelrecht adopteren van bestaande stijlvormen). De Amerikaanse Mexicaan Flaco Jimenez (San Antonio, Texas, 1939) is nog een purist. Hoewel: “Tegenwoordig moet je wel een beetje country & western, of rock ‘n’ roll er bij spelen. Polka na polka na polka gaat het publiek ook vervelen.” Nadat zijn vader in de jaren dertig en veertig de stijlvorm Tex-Mex ontwikkelde, populariseerde El Flaco (“die bijnaam ‘de magere’ heb ik al sinds 1945, nu vind ik het raar klinken als ze me Leonardo noemen”) deze opwindende en vrolijke volksmuziek.

Tex-Mex is de muziek van de chicanos, de Amerikaanse Mexicanen in het zuiden van Texas. Europese immigranten introduceerden daar aan het eind van de vorige eeuw hun volksmuziek en de accordeon werd het belangrijkste instrument voor de Tex-Mex-sound. Jimenez: “Mijn grootvader Patricio ging naar de dansavonden van de Polen en Duitsers om de polka’s te horen. Hij leerde zichzelf accordeon spelen en hij was de eerste in het gebied rond San Antonio die deze muziek maakte. Plaatopnamen waren er toen nog niet, maar mijn vader Santiago Jimenez, die als pionier van de Tex-Mex wordt beschouwd, was daar in 1936 de eerste mee. Zijn stijl was voor mij het belangrijkste, maar na zijn dood heb ik het geluid wel wat gemoderniseerd.”
Ondanks de intrede van de elektrische basgitaar en drums is Tex-Mex, of musica nortena zoals het in Mexico genoemd wordt, in de loop der tijd nauwelijks veranderd. Om zijn publiek dat de Spaanse taal niet machtig is tegemoet te komen, zijn de rancheras (van tekst voorziene polka’s) tijdens zijn shows tweetalig. “De teksten gaan over alledaagse dingen, net als bij country & western. Er zit wel eens een historisch of een droef liedje bij, maar mijn voorkeur gaat uit naar vrolijke muziek, zodat het publiek gaat dansen.”

Het is pas sinds 1974, toen hij een plaat maakte met de Texaan Doug Sahm, dat Jimenez bij een niet-chicano publiek bekendheid heeft. Zijn internationale doorbraak, en die voor de Tex-Mex, kwam nadat hij met Ry Cooder het inmiddels klassieke Chicken Skin Music opnam. “Ry was op tournee en onderweg door Texas. Op een Spaanstalig radiostation hoorde hij een van mijn platen. Vervolgens spoorde hij me op in San Antonio en vertelde dat hij net zo’n accordeon gekocht had als ik, en dat hij een plaat met me wilde maken.”
Hij zelf maakte ontelbare platen voor veelal kleine regionale labels. Een compilatie van werk dat hij de laatste tien jaar opnam werd recentelijk uitgebracht onder de titel Humo y Botellas. In 1987 werkte hij mee aan Cooders lp Get Rhythm. Van die sessies kwam ook het materiaal van Jimenez’ vorig jaar verschenen lp Flaco’s Amigos. Met zijn eigen vierkoppige band (echter zonder zijn drummende zoon) reist hij nu door Europa. Niet veel Tex-Mex-muzikanten spelen buiten Texas. Velen zijn van mening dat hun muziek een strikt regionale aangelegenheid is. “Het begint eindelijk te veranderen”, meldt Jimenez. “Mijn broer Santiago jr. speelt momenteel in Engeland en Steve Jordan, een groot talent, treedt overal veel op. Ik hou van reizen om nieuwe vrienden te maken over de hele wereld. Ik speel voor iedereen, jong en oud. Ik wil de mensen alleen maar plezieren met mijn muziek.”

De Gelderlander, maart 1989.