“Ik ben meestal niet zo dapper, maar een boek waar een vloek op rust zou ik wel lezen”, zegt Scarlett Thomas die met The End Of Mr. Y (in het Nederlands vertaald als De Verdwijning van Thomas Lumas) een roman schreef over een al dan niet vervloekt boek. Van elk goed boek gaat een betoverende werking uit. Waarom wil je als lezer anders bladzijde na bladzijde blijven omslaan. “Boeken veranderen je ook”, weet Thomas.
“Elk boek waar ik van genoten heb heeft mijn kijk op de wereld veranderd. Bijvoorbeeld Generation X van Douglas Coupland. Het sprak mijn generatie aan. Het gaf je het gevoel dat je jezelf kon accepteren en dat je misschien toch normaal was omdat de personages over dingen praatten waarvan je dacht dat je de enige was die er zo over dacht. What A Carve Up! van Jonathan Coe veranderde me op een een geheel andere manier. Zijn boek ging deels over het dierenleed in de landbouwindustrie en dat maakte me zo van streek dat ik besloot om vegetariër te worden.”
Met The End Of Mr. Y heeft Scarlett Thomas een meeslepende roman geschreven over de macht van boeken. Over taal, denken en verbeeldingskracht. Het is ook een boek over een boek, met een verhaal binnen een verhaal. Als Ariel Manto, de anti-heldin van Thomas, een zeldzaam boek vindt, wordt haar wereldbeeld binnenstebuiten gekeerd. Het betreffende werkje heet The End of Mr.Y en is geschreven door de omstreden Victoriaande geleerde Thomas Lumas. Het bevat een formule om niet alleen door tijd en ruimte maar ook door andermans hoofd te kunnen reizen. Middels een soort Alice in Wonderland-achtig konijnenhol van taal en herinneringen komt Ariel in de troposfeer terecht. Scarlett Thomas kiest voor de vorm van een thriller, met achtervolgingen en spionnen, maar haalt van alles overhoop. Leven en dood, goed en kwaad, tijd en ruimte, God en zen. Geen makkelijke kost, zo lijkt het, maar Thomas weet op een speelse wijze verbanden te leggen en de meest vergezochte theorieën helder te duiden.
“Het is een ideeënboek. De vragen die ik in het boek stel zijn al eerder gesteld, maar ik hoop dat het door de verbindingen die ik maak toch iets nieuws is geworden.“ De wereld van de troposfeer doet denken aan computerspelletjes en het internet. “Ik kreeg mijn eerste videospelletje toen ik negen was en ben er m’n hele leven aan verslaafd geweest. Toen ik twee jaar geleden Grand Theft Auto speelde en ik in die game in een virtuele sportschool terechtkwam had ik een openbaring. Ik dacht dit is zo stom, ik moet zelf naar de sportschool!” Thomas bevrijdde zich uit de verlokkingen van virtuele werelden, maar haar Ariel Manto blijft er in verstrikt. Zij verdwaalt en verliest zich in taal. “Ik laat zien hoe taal ons in de val laat lopen. We worden er in ons denken en handelen door beperkt, niet zozeer door de betekenis van woorden maar door het verhalende. Alles wat je denkt en doet is gebaseerd op alle verhalen die je ooit hebt gehoord.”
BIO
Scarlett Thomas werd in 1972 in Londen geboren. Zij is de auteur van o.a. Bright Young Things, PopCo en het vertaalde The End Of Mr. Y (De Verdwijning van Thomas Lumas). De Engelse krant Independent On Sunday rekende haar in 2001 tot een van de twintig beste jonge schrijvers. Thomas doceert Engelse literatuur en creatief schrijven aan de universiteit van Kent.
AD Haagsche Courant
Oktober 2007