The 39 Steps is de eerste echte klassieker uit het omvangrijke oeuvre van Alfred Hitchcock, een van de populairste filmmakers van de vorige eeuw. De komische thriller uit 1935 is digitaal gerestaureerd en opnieuw in roulatie gebracht.
Bijna 75 jaar geleden schreef Alfred Hitchcock (1899 – 1980) filmgeschiedenis met The 39 Steps. De Britse film bevatte vele elementen die karakeristiek zouden worden voor Hitchcocks latere successen in Hollywood: een onterecht van moord verdachte man, een ijzige blondine, spannende plotwendingen, komische en romantische verwikkelingen. The 39 Steps is Hitchcocks eerste meesterwerk, een publieksfilm die in 1935 opzien baarde. De langvergeten, maar in zijn tijd populaire Britse acteur Robert Donat speelt Richard Hannay, een Canadese zakenman op bezoek in Londen. Hij zoekt vertier in een variétéclub, waar hij zich vermaakt bij het optreden van Mr. Memory, een man met een fotografisch geheugen. Het uitje eindigt in chaos als er een pistoolschot valt en Hannay wordt aangeklampt door een vrouw die hem vraagt of ze met hem mee naar huis mag. De mysterieuze vrouw, die zich uitgeeft als spionne, vertelt hem over een complot, de 39 Steps, en een man in Schotland. Hannay gelooft haar niet, maar staat zijn bed af voor de nacht. De spionne wordt vermoord en de onmiddellijk verdachte Hannay vlucht naar Schotland om het raadsel op te lossen en zodoende zijn onschuld te bewijzen. Wat de ‘negenendertig treden’ precies zijn (een codenaam van een organisatie, een chemische formule, een locatie?) doet niet echt ter zake. Zoals in zoveel films van Hitchcock is het geheim de brandstof voor een verhaal over de verschillen tussen goed en kwaad, werkelijkheid en illusie, man en vrouw.
Het thema van de ‘onschuldige man op de vlucht’ zou hij vaker gebruiken, zoals in zijn meest complete film North By Northwest (1959). Er zijn meer overeenkomsten tussen de twee films, niet in de laatste plaats door een bepalende rol van een koele blondine en een aantal vermakelijke scenes die zich afspelen in treinen. Madeleine Carroll speelt de aantrekkelijke Pamela, die door Hannay in vertrouwen wordt genomen. Legendarisch zijn de scenes waarin de twee met handboeien aan elkaar geketend zijn en Hitchcock subtiel de seksuele spanning opvoert. Het in 1935 uiteraard in zwart-wit gedraaide The 39 Steps, met een gebruikelijke cameo van de regisseur, mag ouderwets aandoen, maar door de vaardige montage en de geestige dialogen verveelt de veel geïmiteerde maar nooit geëvenaarde film geen moment.
Hitchcock-blondines
Alfred Hitchcock had veel obsessies en fobieën (politie, eieren, moeders, treinen) die hij in zijn films een plek gaf. Zijn fascinatie voor sexy, blondharige vrouwen kwam in The 39 Steps voor het eerst prominent naar voren. Madelaine Carroll lijkt het prototype van een lange rij typische Hitchcock-blondines waarvan Ingrid Bergman (Spellbound), Kim Novak (Vertigo), Grace Kelly (To Catch A Thief) en Tippi Hedren (The Birds) de beroemdsten zijn. Geen domme blondjes, maar eerder ongenaakbare ijskoninginnen. Ronduit fetisjistisch is de close-up scene in The 39 Steps waarin de met handboeien aan een man geketende Carroll haar nylonkousen uittrekt en de man met een hand over haar been aait. Madeleine Carroll speelde in 1942 een parodie op haar rol in The 39 Steps, als tegenspeelster van Bob Hope in de flauwe komedie My Favourite Blonde.
AD Haagsche Courant, november 2009