Lambchop weet niet wat Americana is (2002)

Twee jaar geleden had Kurt Wagner nog een gewone baan. Hij legde vloeren in de huizen van de ‘rich & famous’ in Nashville, het hart van de Amerikaanse countrymuziek. In zijn vrije tijd maakte hij muziek met vrienden.

Met zijn band Lambchop, die soms wel uit vijftien musici bestaat, maakte hij platen die in Amerika genegeerd werden, maar die in Europa werden opgemerkt en geprezen vanwege de alledaagse thema’s in de teksten en het experimentele karakter van de muziek. Twee jaar na de doorbraak-plaat ‘Nixon’ wordt Lambchop beschouwd als de interessantste vertegenwoordiger van het ‘alt.country’-genre en wordt er reikhalzend uitgekeken naar het nieuwe album ‘Is a woman’.

Het heeft Kurt Wagner (1958) bijna gebroken, vijftien jaar op z’n knieën in het stof. Lang staan kan hij niet meer en bij Lambchop besloot hij jaren geleden al om zijn muziek zittend te spelen. De muziek, die toch al langzaam en zacht was, werd nog rustiger. Op ‘Is a woman’ zijn Wagners licht-ironische teksten over de kleine tragedies van het leven verpakt in muziek die traditie aan avant-garde koppelt. Piano, akoestische gitaar, sax, trompet, en pedalsteel-gitaar klinken rustiek in een warme bedding van synthesizers, samplers en ondefinieerbare geluiden. Daar tussen in, als een anker van humaniteit, fluistert Wagner zijn songs over huiselijkheid, bier, honden en moeder de vrouw. Cryptische metaforen zijn het niet zelden. Doordenkertjes en huis-tuin-en-keuken filosofietjes. Soms sentimenteel, altijd uit het hart.
Toen hij nog een baan had was Wagner een buitenstaander in de muziekwereld en nu hij fulltime artiest is voelt hij zich buiten de gewone wereld staan. Wagner grinnikt verlegen als de verandering ter sprake komt. Zijn collega’s Tony Crow en Mark Nevers lachen hard en zeggen dat Kurt altijd een buitenbeentje geweest is.
,,De functie die muziek had in mijn dagelijks leven is niet veranderd. Muziek is even belangrijk, of onbelangrijk. Het neemt niet een vreselijk belangrijke plaats in. Voor mijn vroegere baan zijn andere werkzaamheden in de plaats gekomen. Huishoudelijke taken. Lege bierflessen opruimen. In eerste instantie dacht ik dat mijn nieuwe leven er zo uit zou zien dat ik om acht uur ’s ochtends er voor zou gaan zitten om liedjes te schrijven, maar zo werkt het niet”, zegt hij nuchter. Jaren geleden zong Wagner het al: ‘I don’t speak well, I mumble’. Inderdaad, net zoals hij soms moeilijk te verstaan is in zijn liedjes, praat hij mompelend. Het is geen onverschilligheid, ook geen gêne. Zo is Kurt Wagner nu eenmaal.

Hij noemt het een kwestie van ouder worden, als we praten over de rust die hij in zijn nieuwe liedjes gevonden lijkt te hebben. Uit ‘Is a woman’ spreekt een verlangen naar huiselijk geluk. Terwijl zijn drie honden aan zijn voeten speelden of sliepen, componeerde hij de plaat deels op de veranda van zijn huis in Nashville. ,,Soms ben ik wel jaloers op m’n honden als ik ze zo tevreden zie slapen. Een mens zou willen ruilen. Maar aan de andere kant, honden hebben geen duim en kunnen dus geen flesje bier openmaken. Of honden geen bier drinken? Jawel hoor, mijn Jack is er dol op”.
Zijn honden figureren veelvuldig in zijn songs en de rol die ze in de muziek vervullen is vergelijkbaar met hoe kunstenaar William Wegman zijn trouwe viervoeters in zijn video’s en fotografie gebruikt. ,,Ik hou erg van Wegmans werk en ik denk dat er zeker overeenkomsten zijn met hoe ik het gedrag van mijn honden als metafoor gebruik voor menselijk handelen. Als je dat kunst wilt noemen, vind ik dat best”.
Lang voordat Wagner serieus aan een loopbaan als muzikant durfde te denken was hij beeldend kunstenaar. In de schaduw van zijn verleden als schilder zien veel critici Lambchop als een concept. ,,Ach, zo vreemd is dat niet. Ik denk dat ik met Lambchop gebruik maak van dezelfde ideeën en concepten die ik als kunstenaar hanteerde”, geeft Wagner toe.

Als tekstschrijver vindt hij betekenis in details, in de kleine dingen van het alledaagse leven. In ‘Nashville parent’, van de cd ‘Nixon’, schetste hij als een volleerde Raymond Carver een benauwde zormeravond als de buren weer eens gedronken hebben en ieder moment kunnen gaan vechten terwijl op het dak een uil naar een muisje loert. ,,Ik houd erg van de wijze waarop Carver je met weinig woorden in een situatie plaatst”, zegt Wagner die met deze opmerking meteen de rol van zijn lyriek in de Lambchop-context zet. De invloed van de in 1988 overleden Carver is ook op ‘Is a woman’ voelbaar. In ‘My blue wave’ schildert Wagner een tafereel van huiselijke gelukzaligheid dat verstoord wordt door een telefoontje over een sterfgeval. ,,Enkele ideeën en ervaringen die ik probeerde te verwerken in mijn songs voor ‘Is a woman’ waren onder meer de zelfmoordpoging van een vriend, de dood van ouders van vrienden, en verscheidene echtscheidingen. Maar vooral ook liefde en respect, en het streven naar een beter begrip van jezelf en je naasten. Uiteindelijk gaat de plaat over relaties met vrouwen en de rijkdom van het leven”.

‘Is a woman’ heeft net als ‘How I quit smoking’ (1995) wel iets weg van een traditionele liederencyclus. ,,Dat was niet de opzet, maar ik zocht wel naar een bepaalde continuiteit en ik wilde met deze plaat een verhaal vertellen, zowel in woord als muziek”, mompelt Wagner bescheiden. Rest de vraag over de genre-indeling, want
begrippen als alternative country en ‘Americana’ zijn de afgelopen jaren betekenisloos geworden. Zulke totaal verschillende talenten als Ryan Adams, The Handsome Family of Johnny Dowd, Shelby Lynn, Jim White of Gillian Welch; ze worden gemakshalve allemaal onder alt.country gerangschikt. Kurt Wagner zal het een biet zijn. ,,I don’t know what ‘Americana’ is, I just live there”.

Haagsche Courant
Mei 2002