Met de elpee You Must Be Certain Of The Devil heeft de Amerikaans-Griekse sirene Diamanda Galás haar trilogie The Plague Mass beëindigd. Met deze sardonische gospel-mis spiegelt de zangeres ons aidstijdperk aan de heksenvervolging uit de middeleeuwen.
Met de elpee You Must Be Certain Of The Devil heeft de Amerikaans-Griekse sirene Diamanda Galás haar trilogie The Plague Mass beëindigd. Met deze sardonische gospel-mis spiegelt de zangeres ons aidstijdperk aan de heksenvervolging uit de middeleeuwen.
Na The Divine Punishment en Saint Of The Pit stelt Galás op haar nieuwe werk de moderne heksenjacht op aidspatiënten, zoals die vooral in Amerika door de ‘elektronische predikanten’ wordt veroorzaakt, aan de kaak. De klassiek geschoolde Diamanda Galás heeft sinds haar debuut met The Litanies Of Satan met een welhaast slopende creatieve drang de grenzen van de menselijke stem afgetast in loodzware, maar belangwekkende experimenten. Het verbaast dan ook te horen dat You Must Be Certain Of The Devil op het eerste gehoor tamelijk licht klinkt. Het is een verzameling korte songs die hun structuur ontlenen aan conventionele stijlen als gospel en blues.
Diamanda Galás: “Het moest zo’n echt sjofele, typisch Amerikaanse plaat worden. Het is een reactie op wat er in de Verenigde Staten momenteel aan de hand is, het is een antwoord op de religieuze vervolging die de aidspatiënten ondervinden. Ik wilde een plaat maken met kortere stukken die persoonlijker zijn en directer, ook wat betreft de muziek. Uiteindelijk heb ik mijn gevoelens geuit op een zeer vreemde manier, want deze plaat is totaal niet karakteristiek voor mijn werk.” Met een krakerig en bezeten lachje voegt ze er aan toe: “Maar ik zal het niet weer doen.”
Voor het eerst schreef Galás ook zelf de teksten, in tegenstelling tot de klaagzangen die zij voorheen bij voorbeeld aan het Oude Testament ontleende. “De meeste mensen weten niet waar die teksten over gaan en op deze plaat wilde ik een sterke uitspraak doen”, zegt ze. Het thema raakt Galás ook persoonlijk. Vlak voor de opnamen van het tweede deel van The Plague Mass, in 1986, overleed haar broer aan de gevolgen van het HIV-virus.
You Must Be Certain Of The Devil klinkt als een reactie op het intens zware Saint Of The Pit. “Ja, dat is het, een welhaast sardonische houding. Het is een tamelijk cynische plaat”, zegt de zangeres. Dat cynisme komt nog het sterkst naar voren in het titelnummer waarin zij Aretha Franklin lijkt te ontmoeten in een gospelkerk, inclusief zompig Hammondorgel. “Het was heel vermakelijk om dat te zingen. Ik heb jarenlang gospel gezongen en op een Hammond-orgel gespeeld toen ik als kind met mijn vader in bars optrad. Het nummer zal voor Europeanen wellicht moeilijk te begrijpen zijn omdat je hier geen vijftien religieuze zenders hebt met mensen die constant zeggen ‘aanvaardt het bloed van Jezus en je zult verlost worden, de duivel zal je verlaten en je hoeft je geen zorgen te maken over herpes en aids’. Het is totale waanzin.”
Haar verwijzing naar de heksenvervolgingen (in vroeger tijden werden ‘heksen’ bij voorbeeld als aanstichters van de pest beschouwd) met betrekking tot aidspatiënten is scherp en duidelijk. “De spiegel die ik neerzet wijst op een collectief bewustzijn dat maar niet wil veranderen, de pestmentaliteit. Als ik zing you must be certain of the devil heb ik het over lafaards en heksenjagers, mensen die leven op hysterie. Mensen die spiritueel impotent zijn en een zondebok zoeken. Mensen die er genoegen in scheppen televisieprogramma’s te zien over mensen die aan aids sterven. Dood als entertainment.”
“Daarom staat er ook een nummer op de plaat dat heet Let’s Not Chat About Despair. Dat gaat over mensen die op tv alle rampen volgen die zich op de wereld voltrekken, maar daarbij op veilige afstand blijven. Ze zijn bang om geconfronteerd te worden met iemand die ernstig ziek is, en als een onderwerp ze dicht raakt, willen ze er niets mee te maken hebben. Maar dat is het typische Amerikaans Las Vegas-idee, dat alles zoveel mogelijk uit het persoonlijke vlak gehouden moet worden. Daarom moest You Must Be Certain Of The Devil zo’n smerig cynisch plaatje worden. Ik ben blij dat ik het gedaan heb.”
Haagsche Courant 1988