“Fight Club, The Musical? Nee, dat is geen grap”, zegt Chuck Palahniuk, de schrijver die wereldberoemd werd met zijn bijtende satire op de Amerikaanse samenleving van de jaren negentig. “Die musical komt er. David Fincher, die Fight Club verfilmde, en ik zijn er druk mee bezig. Trent Reznor van Nine Inch Nails gaat de muziek maken.”
Chuck Palahniuk © Shawn Grant
In Fight Club (1996) schetst Palahniuk een geestdodende consumptiemaatschappij die geen plaats meer biedt aan de karakteristieke stoere Amerikaanse mannelijkheid. Als reactie wordt een ondergrondse vechtclub opgericht. Afgebekte kantoorpikkies en gefrustreerde gescheiden vaders slaan elkaar bont en blauw om hun masculiniteit te hervinden en hun angst voor een vervreemdende wereld te overwinnen. Het is een radicale vorm van psychotherapie.
In Palahniuks nieuwe roman, Rant, uiten mensen zich op een vergelijkbare wijze. In de vorm van een spel, Party crashing, rijden ze elkaars auto’s in de prak. “Net als de vechtclub is het een activiteit die de deelnemer de gelegenheid biedt om op een gecontroleerde manier een bepaalde angst te onderzoeken. Party crashing bestaat echt. Ik heb het niet bedacht. Ik had overigens niet verwacht dat er naar aanleiding van Fight Club echte vechtclubs zouden ontstaan. Ik dacht dat men bang zou zijn om in aanraking te komen met andermans bloed vanwege AIDS. Maar er ontstonden overal vechtclubs en ze waren lange tijd erg populair”.
Rant, de gelijknamige held van Palahniuks bizarre roman, is een aan hondsdolheid lijdende boerenkinkel die opgroeide met mythen en sprookjes. “Het katholicisme, waar ik mee ben opgevoed, zit vol met religieuze equivalenten van sprookjes. Die zijn van invloed op mijn boeken. Net als de sprookjes van Grimm. Als kind adoreerde ik de verhalen waarin mensen met bijlen in stukken werden gehakt. Het zijn verhalen die een fysieke reactie oproepen, iets waar ik altijd naar op zoek ben in mijn fictie.” Een fysieke reactie roepen zijn verhalen vooral op als hij ze voorleest. Tijdens lezingen zijn inmiddels ruim zeventig toehoorders flauw gevallen. Palahniuk schrijft echter niet om te shockeren, maar wel om de lezer wakker te schudden en een echte ervaring te geven in een westerse consumptiemaatschappij die de zintuigen niet prikkelt maar verdooft. De natuurmens Rant is een update van Huckleberry Finn, net als Palahniuks Haunted (2005) de gothic horrorstijl van Edgar Allan Poe in een hedendaags jasje stak.
“Met Haunted onderzocht ik wat onze hedendaagse monsters zouden kunnen zijn. Bij Haunted gaat het over het idee dat het internet ons geloof in de waarheid heeft vernietigd. We hebben geen eenduidige versie van de realiteit meer. Alle vormen van informatie zijn twijfelachtig geworden.” Geen wonder dat de disfunctionele freaks in zijn verhalen identiteitsproblemen hebben. “We worden geboren in een systeem dat plastic is en waarin mensen zich makkelijk een willekeurige rol kunnen toebedelen. Mijn personages staan vaak op het punt een beslissing te nemen over wat hun ware aard is.” Wat leert die zoektocht naar identiteit de lezer over Chuck Palahniuk? “Dat ik veel Kierkegaard heb gelezen”, lacht hij schrander. “Veel van mijn boeken gaan over mensen die voortdurend andere, oppervlakkige identiteiten aannemen tot ze er zo moe van worden dat ze zich uiteindelijk toestaan om de persoon te worden die ze werkelijk willen zijn. De filosoof Kierkegaard noemde dat ‘de sprong in het geloof’. Ook ik heb die sprong gemaakt. Ik heb duizend verschillende kapsels gehad voordat ik mezelf toestond om schrijver te worden.”
BIO
De in 1962 in Pasco, Washington geboren Chuck Palahniuk (spreek uit: Polanik) studeerde journalistiek maar zag niets in een loopbaan in de media. Hij werd automonteur en werkte als vrijwilliger met terminale patienten. In zijn vrije tijd schreef hij. Zijn eerste roman, Invisible Monsters, over een verminkt fotomodel, werd te verontrustend bevonden voor publicatie. Palahniuk besloot er een schepje bovenop te doen met Fight Club dat tot zijn verrassing wel gepubliceerd werd. Door zijn minimalistische stijl, gekenmerkt door een krachtige, dwingende cadans, zijn confronterende onderwerpen en galgenhumor groeide hij uit tot een ware cultheld. Vanwege zijn gevoel voor maatschappelijke satire wordt hij wel de Jonathan Swift van het post-millennium genoemd. Hij is vooral geliefd vanwege zijn passie voor trivia, zoals bijvoorbeeld bloedstollende medische feiten. De in Portland, Oregon woonachtige auteur heeft acht bestseller-romans, waaronder Survivor, Diary, Lullaby en het recentelijk verfilmde Choke, en twee bundels non-fictie op zijn naam staan. www.chuckpalahniuk.net
AD Haagsche Courant
November 2007