De laatste jaren van haar leven wilde Romy Schneider niet herinnerd worden aan de Sissi-films die haar wereldfaam hadden gebracht. Voor de Oostenrijkse actrice, die vijfentwintig jaar geleden op 43-jarige leeftijd overleed aan een fatale combinatie van drank en pillen, waren de overeenkomsten tussen haar leven en dat van Sissi te pijnlijk.
Beide vrouwen verloren een zoon en leden onder zware depressies. De Oostenrijke keizerin Elisabeth, bijgenaamd Sissi, zuchtte onder een wrede schoonmoeder terwijl de actrice die haar gestalte gaf een dominante moeder had. De in 1938 in Wenen geboren Romy Schneider groeide op in een acteursgezin. Haar moeder Magda Schneider speelde in talloze onbeduidende rolprenten en deed alles om van haar tienerdochter een filmster te maken.
Op vijftienjarige leeftijd debuteerde Romy naast haar moeder in de film Wenn der weisse Flieder wieder bluht. Twee jaar later kreeg ze de rol die haar leven zou domineren; Sissi. Aan de dwingende invloed van haar moeder wist de jonge actrice niet te ontkomen. Magda Schneider speelde in de Sissi-films zelfs haar moeder. Pas toen Romy haar eerste internationale film maakte, Christine (1958), brak ze het verstikkende juk. Ze werd verliefd op Alain Delon met wie ze in Parijs ging wonen. Aan de zijde van Delon werd de actrice dan eindelijk voor vol aangezien. Regisseur Luchino Visconti noemde haar briljant en liet haar schitteren in Boccaccio 70. Hoewel in Duitstalig Europa het Sissi-imago aan haar bleef kleven, maakte ze in de rest van de wereld naam met rollen in films van belangwekkende regisseurs als Orson Welles (de Kafka-verfilming The Trail), Costa Gavras (Clair de Femme) en Claude Sautet (Une Histoire Simple). In 1972 rekende Schneider af met haar Sissi-imago door op een geheel andere wijze gestalte te geven aan keizerin Elisabeth in Visconti’s meesterwerk Ludwig, een portret van de krankzinnige koning Luwdig II van Beieren. In de Sissi-films werd het niet nauw genomen met de historische feiten, maar in Ludwig kon Schneider de keizerin neerzetten zoals zij werkelijk was: een door het leven getekende, getormenteerde vrouw. In de jaren zeventig was Schneider op het toppunt van haar roem, maar privé stond ze onder zware druk. Twee huwelijken mislukten. Drank, drugs en depressies sloopten haar langzaam. In 1981 kwam haar tienerzoon David bij een bizar ongeval om het leven. Een jaar later bezweek Romy. Een hartstilstand, volgens de officiële lezing.
SISSI
In drie romantische melodrama’s, gedraaid tussen 1955 en 1957, speelde Romy Schneider de rol van de Oostenrijkse keizerin Elisabeth (1837-1898) bijgenaamd Sissi. Het zijn mierzoete films over in pril geluk dat wreed wordt verstoord door een boze schoonmoeder. Sissi is pas zestien als ze trouwt met keizer Franz Josef. Haar man heeft het te druk met staatszaken om aandacht te schenken aan zijn jonge bruid die het leven aan het hof in Wenen als benauwend ervaart. Als Sissi haar dochter niet zelf mag opvoeden verliest zij de wil om te leven. Dat het in derde Sissi-film, Schiksalsjahre einer Kaiserin, toch nog goed komt laat zich raden. De Sissi-films zorgden voor een ware rage eind jaren vijftig, het is een cultus die nog immer voortleeft.
ROMY SCHNEIDER RETROSPECTIEF
Filmhuis Den Haag presenteert van 5 juli t/m 1 augustus een retrospectief bestaande uit zestien films rond Romy Schneider. www.filmhuisdenhaag.nl
KADER
VAN BAKVIS TOT DIVA
Onder de titel Van bakvis to diva; curiosa en serieuzere zaken stelde de Haagse Romy Schneider-kenner Albert Wulffers een gratis toegankelijke tentoonstelling samen met memorabilia. Van 5 t/m 13 juli toont Wulffers tevens in het Filmhuis de installatie Wo bist du? Ou êtes-vous? terwijl hij op 13 juli de theatrale lezing Vous êtes Romy, n’est-ce pas? geeft. “De vonk sloeg pas over toen ik Romy in 1974 zag in de film L’important c’est d’aimer. Ze was toen al een wat oudere actrice die kritisch keek naar hoe een actrice in verval raakt. Een moedige, mooie rol”, zegt filmmaker en schrijver Wulffers. “Ik wist daarvoor wel wie zij was, maar haar vroege films waren toch meer voor meisjes.” Vanaf 1974 begon Wulffers alles te verzamelen over Romy. “Een obsessieve verzamelwoede”. De merchandising rond Schneider had eind jaren vijftig Elvis-achtige vormen. “Ansichtkaarten, bonbondoosjes, speldjes, noem maar op. Het is gigantisch veel. Romy is een beetje vergeten inmiddels en daarom vind ik dat ik met een expositie, installatie en lezing beslist niet teveel aandacht schenk aan deze bijzondere actrice.”
ROMY SCHNEIDER RETROSPECTIEF
Filmhuis Den Haag: 5 juli t/m 1 augustus